ΟΗΕ: Μεγάλη πτώση ποσοστών γονιμότητας παγκοσμίως- 1 στους 5 δεν κάνει τα παιδιά που θα ήθελε

Πτώση των ποσοστών γονιμότητας ανά τον κόσμο, που αποδίδεται στο ότι πολλοί νιώθουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τις οικογένειες που θα ήθελαν, υποδεικνύει έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΗΕ, UNFPA (United Nationsl Population Fund).

«Ο κόσμος έχει αρχίσει μια άνευ προηγουμένου πτώση στα ποσοστά γονιμότητας» λέει η Δρ. Ναταλία Κάνεμ, επικεφαλής του UNFPA, όπως αναφέρει το BBC. «Οι περισσότεροι που ερωτήθηκαν θέλουν δύο ή περισσότερα παιδιά. Τα ποσοστά γονιμότητας πέφτουν σε μεγάλο βαθμό επειδή πολλοί νιώθουν ανίκανοι να δημιουργήσουν τις οικογένειες που θέλουν. Και αυτή είναι η πραγματική κρίση» πρόσθεσε.

Περίπου το 20% των ενηλίκων σε αναπαραγωγική ηλικία πιστεύουν ότι δεν θα κάνουν τα παιδιά που θα ήθελαν. 1 στους 3 έχει βιώσει ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, 39% ανέφεραν πως οικονομικοί περιορισμοί έχουν επηρεάσει ή θα επηρέαζαν τη δυνατότητά τους να επιτύχουν το μέγεθος οικογένειας που θα ήθελαν. 1 στους 5 είπε ότι φόβοι για το μέλλον θα τους έκανε (ή τους έχει κάνει) να κάνουν λιγότερα παιδιά από ό,τι θα ήθελαν. 1 στους 4 νιώθει ανίκανος να υλοποιήσει την επιθυμία για παιδί στη χρονική περίοδο που προτιμά. 

Η έκθεση του ΟΗΕ υποδεικνύει πέντε σημεία:

1: 1 στους 5 ανθρώπους δεν κάνει τα παιδιά που θα ήθελε να κάνει. Στο πλαίσιο της έρευνας (The real fertility crisis: The pursuit of reproductive agency in a changing world) ερωτήθηκαν 14.000 άτομα σε 14 χώρες και διαπιστώθηκε ότι ένας στους πέντε λέει ότι δεν θα μπορέσει να κάνει τον αριθμό των παιδιών που θα ήθελε να κάνει. Οι περισσότεροι αναμένουν ότι θα κάνουν λιγότερα, ή και καθόλου, ενώ κάπο κάποιοι λένε ότι μάλλον θα έχουν περισσότερα από αυτά που θα ήθελαν.

2: Οι περισσότεροι θέλουν να κάνουν παιδιά- μα πολλοί αποκλείονται από τη δημιουργία οικογένειας. Η έρευνα έδειξε πως οι πιο πολλοί θέλουν δύο ή παραπάνω παιδιά, μα φοβούνται ότι δεν μπορούν να το κάνουν αυτό πραγματικότητα. Πάνω από τους μισούς είπαν πως οικονομικές ανησυχίες (μεταξύ των οποίων κόστος στέγασης, φροντίδας παιδιών, επαγγελματική ανασφάλεια) πιθανότατα θα οδηγούσαν στο να κάνουν λιγότερα παιδιά.

Η οικονομική ανασφάλεια είναι επίσης σημαντικός λόγος που οι κυβερνήσεις ζητούν περισσότερες γεννήσεις- θέλουν υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας, εν μέρει, για να διασφαλίσουν μελλοντικούς εργαζόμενους για τις οικονομίες τους. Σύμφωνα με την έκθεση, η ένταξη περισσότερων γυναικών στο εργατικό/ εργασιακό δυναμικό θα ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ελλείψεων εργαζομένων. Η έκθεση «βλέπει» έναν κοινό παρονομαστή μεταξύ της μείωσης των ποσοστών γονιμότητας και της επιβράδυνσης των οικονομιών, την ανισότητα μεταξύ των φύλων. «Η έλλειψη χώρων με ισότητα φύλων και φιλικών προς την οικογένεια είναι ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που οι γυναίκες δεν μπαίνουν στο εργατικό δυναμικό. Είναι επίσης πίσω από το ότι οι άνθρωποι κάνουν λιγότερα παιδιά από ό,τι θα ήθελαν, καθώς οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερους φόρτους όσον αφορά στη φροντίδα των παιδιών και τα οικιακά καθήκοντα- κάτι που είναι γνωστό ότι συμβάλλει στη χαμηλότερη γονιμότητα».

Σύμφωνα με την έκθεση, όταν οι γυναίκες δεν αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της μητρότητας και της καριέρας, είναι πιο ικανές να κάνουν τις οικογένειες που θα ήθελαν. Η Αναστασία Ασλάν στη Μολδαβία είπε πως «όταν σχεδιάζαμε για (άλλο ένα) παιδί εξετάσαμε το αν θα μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε κατά την άδεια μητρότητάς μου και το πώς θα συνδυάζαμε τις οικιακές εργασίες με την δουλειά». Για την ίδια, οι ευέλικτες συνθήκες εργασίας έκαναν την απόφαση ευκολότερη. «Ελπίζω ότι περισσότερες εταιρείες θα ενθαρρύνουν τέτοιες πολιτικές, υποστηρίζοντας γυναίκες στον σχεδιασμό του μέλλοντός τους και των οικογενειών τους με αυτοπεποίθηση».

3: Πολλοί νιώθουν ότι πιέζονται να κάνουν παιδιά που δεν θέλουν ή δεν είναι έτοιμοι να κάνουν. Σύμφωνα με την έκθεση η έλλειψη αναπαραγωγικής επιλογής οδηγεί σε αρνητικά αποτελέσματα. Ένας στους τρεις είπε ότι οι ίδιοι ή ο/η σύντροφος είχαν βιώσει ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Σχεδόν ένας στους πέντε είπε ότι είχαν πιεστεί να κάνουν παιδιά όταν δεν τα ήθελαν. Το 1/4 των ανδρών και το 1/3 των γυναικών είπαν ότι είχαν νιώσει ανίκανοι να πουν όχι στο σεξ.

4: Οι περισσότερες πολιτικές για τη γονιμότητα δεν αποδίδουν- και κάποιες έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Ακόμα και σε χώρες με σταθερούς ή αυξανόμενους πληθυσμούς, οι ηγεσίες ανησυχούν. Πολλές επιδιώκουν δημιουργία κινήτρων όπως μπόνους για μωρά (επιδόματα όταν γεννιούνται παιδιά) ή βραχυπρόθεσμες προσπάθειες μείωσης του κόστους φροντίδας παιδιών ή στέγασης. Σύμφωνα με την έκθεση, οι πιο πολλές είναι αναποτελεσματικές και δεν στηρίζουν επαρκώς. Στις χειρότερες περιπτώσεις κάποιες πολιτικές επηρεάζουν αρνητικά αναπαραγωγικά δικαιώματα και την αναπαραγωγική υγεία- όπως οι περιορισμοί στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία, ο περιορισμός της πρόσβασης στην αντισύλληψη και η απαγόρευση των αμβλώσεων. Αυτά τα μέτρα μπορούν να είναι αντιπαραγωγικά: Για παράδειγμα οι απαγορεύσεις αμβλώσεων συνδέονται με την αύξηση του αριθμού των μη ασφαλών αμβλώσεων, που αυξάνει τους θανάτους μεταξύ των μητέρων και συμβάλλει στη δευτερογενή υπογονιμότητα. Η ιστορία, σύμφωνα με την έρευνα, έχει δείξει πως οι προσπάθειες για παρεμβάσεις στα ποσοστά γονιμότητας μπορούν να οδηγήσουν σε πειθαναγκασμό και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι συχνά οι άνθρωποι αναλαμβάνουν δράση για να ανακτήσουν την αναπαραγωγική τους αυτονομία. Ο περιορισμός των επιλογών και των ευκαιριών, επίσης, κάνει τους νέους πιο απαισιόδοξους για το μέλλον και ως εκ τούτου πιο απρόθυμους να κάνουν παιδιά.

5: Αυτά που χρειάζονται οι άνθρωποι είναι ασφάλεια, ισότητα και ελπίδα. Σχεδόν το 1/4 αυτών που απάντησαν στην έρευνα είπαν ότι κάποια στιγμή ήθελαν να κάνουν παιδί, μα ένιωθαν πως δεν μπορούσαν. Οι οικονομικοί λόγοι ήταν σημαντικό ζήτημα, μα για πολλούς είχαν να κάνουν και με την υγεία- χρόνιες παθήσεις, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας ή υπογονιμότητα. Οι προβληματισμοί για το μέλλον ήταν επίσης σοβαρό θέμα: Περίπου το 20% έλεγαν ότι η κατάσταση του κόσμου (πόλεμοι, πανδημίες, πολιτική, κλιματική αλλαγή) θα είχε ως αποτέλεσμα να κάνουν λιγότερα παιδιά από ό,τι θα ήθελαν.

Σύμφωνα με την έκθεση οι «τρομακτικές» επικεφαλίδες για «βιολογικά ρολόγια» και «κατάρρευση πληθυσμού» ενισχύουν αυτούς τους φόβους, τη στιγμή που οι χώρες θα έπρεπε να διευρύνουν την αναπαραγωγική επιλογή και να υποστηρίζουν πολιτικές που ενισχύουν και βελτιώνουν την ευημερία, όπως πρόσβαση σε υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας για όλους, υποστήριξη γυναικών που θέλουν να εργάζονται χωρίς να θυσιάζουν την ευκαιρία να γίνουν μητέρες και τερματισμός του στίγματος και των πολιτικών που αποθαρρύνουν τους άνδρες από το να συμμετέχουν στη φροντίδα των παιδιών. Επίσης, συμπληρώνει η έκθεση, θα μπορούσε να σημαίνει επέκταση της οικογενειακής στήριξης (περιλαμβανομένων υπηρεσιών γονιμότητας και υιοθεσίας) και σε άτομα που συχνά αποκλείονται)- και επίσης οι άνθρωποι χρειάζονται ελπίδα για το μέλλον.

«Μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων δεν μπορούν να δημιουργήσουν τις οικογένειες που θέλουν» είπε η Δρ. Κάνεμ. «Το ζήτημα είναι έλλειψη επιλογής, όχι επιθυμίας, με σημαντικές συνέπειες για τα άτομα και τις κοινωνίες. Αυτή είναι η πραγματική κρίση γονιμότητας, και η απάντηση έγκειται στο να δοθούν απαντήσεις σε αυτά που λένε οι άνθρωποι ότι χρειάζονται: Επί πληρωμή οικογενειακή άδεια, οικονομική φροντίδα γονιμότητας και σύντροφοι που στηρίζουν».

Όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα του ΒΒC, oι χώρες όπου έγινε η έρευνα- Νότια Κορέα, Ταϊλάνδη, Ιταλία, Ουγγαρία, Γερμανία, Σουηδία, Βραζιλία, Μεξικό, ΗΠΑ, Ινδία, Ινδονησία, Μαρόκο, Νότια Αφρική, Νιγηρία- αντιπροσωπεύουν το 1/3 του παγκοσμίου πληθυσμού. Σε όλες τις χώρες το 39% του συνόλου είπε ότι οικονομικά προβλήματα τους εμπόδιζαν να κάνουν παιδί. Το υψηλότερο ποσοστό ήταν στην Κορέα (58%) και το χαμηλότερο στη Σουηδία (19%). Μόνο 12% έκαναν λόγο για υπογονιμότητα ή δυσκολία στη σύλληψη, μα τα ποσοστά ήταν πιο ψηλά σε χώρες όπως η Ταϊλάνδη (19%), οι ΗΠΑ (16%) η Νότια Αφρική (15%), η Νιγηρία (14%) και η Ινδία (13%).